جایگاه کیهان شناختی دایره و مربع در معماری مقدس (اسلامی)
چکیده :
هنر معماری و سنتی، مبتنی بر اصل تناظر میان عالم و آدم است. در ذهن بسیط انسان سنتی، نسبتها و مفاهیم انسانی چنان بسط می یابند که دامنه وسیع کیهان را نیز در بر می گیرند و کیهانی که در این قلمرو شکل یافته و تصویر می شود چون محصول جهان بینی این انسان است تعریفی کاملا انسانی می یابد. نظر بر این است که به همین دلیل بین مفاهیم کیهانی و انسانی در جهان بینی سنتی، اشتراک وسیعی به وجود می آید.
تاثیر اصل تناظر در معماری مقدس، اشتراک ابعاد هندسی معبد - به عنوان نمونه کوچک شده کالبد حق )عالم( - و پیکر انسان است و به یک عبارت، عمارت عالم و آدم یکی است. این معنا سبب گشته در کیهان شناسی ادیان شرقی به ویژه اسلام، اشکال هندسی، ابعاد کیهانی را شرح نموده و هم آنها در ساخت معماریهای مقدس تجلی یابند. در این میان دایره مربع جایگاهی ویژه دارند. جایگاهی که در متون کیهان شناسی، هم بیانگر روح لایتناهی عالم اند )به صورت دایره( و هم بیانگر ابعاد یتناهی آن )مربع(.
نویسنده :
حسن بلخاری قهی
عنوان نشریه: هنرهای زیبا: زمستان 1384 , دوره - , شماره 24 ; از صفحه 5 تا صفحه 14 .
